Indeks
Przemieszczenie energii z jednego obiektu na inny jest najważniejszą cechą DYNAMIKI OSOBOWOŚCI. Polega ona na wzajemnej grze sił napędowych, kateksji (wybór obiektu popędu) , oraz sił hamujących, antykateksji. Wszelkie konflikty w obrębie osobowości można sprowadzić do konfrontacji tych dwóch rodzajów sił. Każde długotrwałe napięcie jest spowodowane przeciwdziałaniem sile napędowej przez siłę hamującą.
Omawiając teorie Freuda warto także wspomnieć o takim zjawisku jak lęk.
Ego, przytłoczone zbyt silną stymulacją, nad którą nie potrafi zapanować, zostaje napełnione lękiem. Wyróżniamy :
- lęk realistyczny – obawa przed rzeczywistymi niebezpieczeństwami grożącymi w świecie zewnętrznym,
- lęk neurotyczny – obawa, że popędy wymkną się spod kontroli i spowodują, że dana osoba zrobi coś, za co zostanie ukarana; nie jest to obawa przed samymi popędami, ale przed karą; ma swą podstawę w rzeczywistości,
- lęk moralny – (poczucie winy) – obawa przed własnym sumieniem.
Pod naciskiem zbyt silnego lęku ego niekiedy musi stosować niezwykłe środki w celu zmniejszenia tego nacisku – mechanizmy obronne. Ich główne formy to wyparcie, projekcja, formacja reaktywna, fiksacja i regresja. Wszystkie one mają dwie wspólne cechy : negują rzeczywistość, fałszują ją lub zniekształcają; działają bez udziału świadomości.
Wyparcie to przeniesienie danego materiału psychicznego do nieświadomości, na skutek czego staje się on niedostępny dla świadomej refleksji. Na przykład niepokojące wspomnienie może być niedopuszczone do świadomości lub ktoś może nie widzieć czegoś, ponieważ spostrzeżenie tej rzeczy zostało wyparte. Wyparcie raz ukształtowane jest trudne do usunięcia. Dana osoba musi upewnić się, że niebezpieczeństwo przestało istnieć, lecz nie może uzyskać tej pewności dopóki nie zostanie usunięte wyparcie. Widać więc, że jest to błędne koło.
Projekcja to przeniesienie własnych odczuć czy emocji na drugą osobę. Za pomocą tego mechanizm u lęk neurotyczny lub lęk moralny zostaje przekształcony w obiektywny strach.
Formacja reaktywna polega na zastąpieniu w świadomości wzbudzającego lęk impulsu czy uczucia przez jego przeciwieństwo. Na przykład nienawiść zostaje zastąpiona przez miłość. Pierwotny impuls utrzymuje się nadal, lecz przysłania go czy maskuje taki, który nie powoduje lęku.
Fiksacja to zatrzymanie się na pewnym etapie rozwojowym spowodowane tym, że dana osoba odczuwa lęk przed uczynieniem następnego kroku. Przykładem może być nadmiernie zależne dziecko, któremu lęk nie pozwala nauczyć się niezależności.
Omawiając teorie Freuda warto także wspomnieć o takim zjawisku jak lęk.
Ego, przytłoczone zbyt silną stymulacją, nad którą nie potrafi zapanować, zostaje napełnione lękiem. Wyróżniamy :
- lęk realistyczny – obawa przed rzeczywistymi niebezpieczeństwami grożącymi w świecie zewnętrznym,
- lęk neurotyczny – obawa, że popędy wymkną się spod kontroli i spowodują, że dana osoba zrobi coś, za co zostanie ukarana; nie jest to obawa przed samymi popędami, ale przed karą; ma swą podstawę w rzeczywistości,
- lęk moralny – (poczucie winy) – obawa przed własnym sumieniem.
Pod naciskiem zbyt silnego lęku ego niekiedy musi stosować niezwykłe środki w celu zmniejszenia tego nacisku – mechanizmy obronne. Ich główne formy to wyparcie, projekcja, formacja reaktywna, fiksacja i regresja. Wszystkie one mają dwie wspólne cechy : negują rzeczywistość, fałszują ją lub zniekształcają; działają bez udziału świadomości.
Wyparcie to przeniesienie danego materiału psychicznego do nieświadomości, na skutek czego staje się on niedostępny dla świadomej refleksji. Na przykład niepokojące wspomnienie może być niedopuszczone do świadomości lub ktoś może nie widzieć czegoś, ponieważ spostrzeżenie tej rzeczy zostało wyparte. Wyparcie raz ukształtowane jest trudne do usunięcia. Dana osoba musi upewnić się, że niebezpieczeństwo przestało istnieć, lecz nie może uzyskać tej pewności dopóki nie zostanie usunięte wyparcie. Widać więc, że jest to błędne koło.
Projekcja to przeniesienie własnych odczuć czy emocji na drugą osobę. Za pomocą tego mechanizm u lęk neurotyczny lub lęk moralny zostaje przekształcony w obiektywny strach.
Formacja reaktywna polega na zastąpieniu w świadomości wzbudzającego lęk impulsu czy uczucia przez jego przeciwieństwo. Na przykład nienawiść zostaje zastąpiona przez miłość. Pierwotny impuls utrzymuje się nadal, lecz przysłania go czy maskuje taki, który nie powoduje lęku.
Fiksacja to zatrzymanie się na pewnym etapie rozwojowym spowodowane tym, że dana osoba odczuwa lęk przed uczynieniem następnego kroku. Przykładem może być nadmiernie zależne dziecko, któremu lęk nie pozwala nauczyć się niezależności.
